W poprzednim wpisie wskazywaliśmy, których przedsiębiorców będą obejmowały nowe przepisy oraz jakie będą terminy wcielenia ich w życie. Przedstawiliśmy również rodzaje kanałów zgłaszania naruszeń oraz wskazaliśmy jaki organ będzie pełnił funkcję instytucji centralnej. W związku z pojawieniem się projektu ustawy na stronie rządowej, możemy rozwinąć kwestie głównych założeń projektu.
Osoby podlegające przepisom ustawy.
Ustawa ta, pomimo że zgłaszane będą naruszenia występujące w związku pracą, będzie miała zastosowanie nie jedynie do pracownika aktualnie zatrudnionego u danego przedsiębiorcy, ale również po ustaniu jego stosunku pracy u tego pracodawcy oraz do kandydatów na pracowników, osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, podwykonawców, dostawców, wolontariuszy czy stażystów.
Poufność i anonimowość zgłoszeń.
Wewnętrzne oraz zewnętrzne kanały zgłoszeń należy zorganizować tak, aby zapewnić poufność sygnalistów. Przepisy projektu ustawy dopuszczają możliwość dokonywania zgłoszeń anonimowych, tylko jeżeli przewidywać będzie to regulamin zgłoszeń wewnętrznych wprowadzony przez pracodawcę lub procedura zgłaszania naruszeń organowi publicznemu.
Zakaz działań odwetowych.
W ustawie został wprowadzony zakaz działań odwetowych względem sygnalistów. Ustalono również, że w odniesieniu do osoby zgłaszającej, związanej lub mającej być związaną z przedsiębiorcą stosunkiem pracy, nie może zachodzić niekorzystne traktowanie, które wyraża się poprzez m.in. złożenie wypowiedzenia, obniżenie wynagrodzenia lub pominięcie przy awansowaniu. Ciężar dowodu przerzucono tu na pracodawcę, który przy podjęciu chodź jednego z działań określonych przez ustawodawcę jako przejaw niekorzystnego traktowania, będzie obowiązany wykazać, że kierował się obiektywnymi przesłankami.
Zgłoszenia wewnętrzne.
Co do zasady wewnętrzny kanał zgłoszeń będą obowiązani wdrożyć pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 pracowników. Powyższy próg nie odnosi się do przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska. Pracodawcom zatrudniającym mniej niż 50 pracowników pozostawiono w tej kwestii prawo wyboru.
Obowiązki pracodawcy w ramach wewnętrznego kanału zgłoszeń.
Na przedsiębiorcę nałożono ustawowy obowiązek opracowania regulaminu zgłoszeń wewnętrznych. Pracodawca ustala regulamin po konsultacji z zakładową organizacją związkową. Natomiast, jeśli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Regulamin powinien poruszać wszystkie kwestie wskazane w przepisach ustawy. Obowiązywać będzie on po dwóch tygodniach od obwieszczenia go pracownikom. Zgodnie z projektowaną ustawą obowiązkiem pracodawcy będzie również potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia w ciągu 7 dni, natomiast maksymalnie w ciągu 3 miesięcy od potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia poinformowanie sygnalisty o podjętych środkach.
Outsourcing w ramach kanału wewnętrznego.
Pracodawca będzie mógł powierzyć podejmowanie działań w związku ze zgłoszeniem niezależnemu organizacyjnie podmiotowi na podstawie umowy outsourcingu. Umożliwi to spełnienie ustawowego obowiązku zapewnienia bezstronności weryfikacji zgłoszeń. Działania podmiotu obejmowałyby w szczególności weryfikację zgłoszeń i dalszą komunikację ze zgłaszającymi, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie zgłaszającemu informacji zwrotnej.
Zgłoszenia zewnętrzne oraz w ramach ujawnienia publicznego.
Zgłaszający będzie mógł od razu dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez wcześniejszego dokonania zgłoszenia wewnętrznego. Zgłoszenia będą przyjmowane przez organ centralny (tj. RPO) oraz organy publiczne. Natomiast w przypadku zgłoszenia nieprawidłowości w ramach ujawnienia publicznego sygnalista będzie objęty ochroną jedynie, gdy najpierw zgłosi nieprawidłowości w ramach pozostałych kanałów zgłoszeń.
Będziemy informować na bieżąco o statusie projektu ustawy.
W przypadku wszelkich pytań odnośnie przeprowadzenia procesu wdrożenia rozwiązań wymaganych przez nowe przepisy zapraszamy do kontaktu.
